Van Cleopatra tot beroemdheden, aloë aanhangers hebben de “goddelijke” plant geprezen om zijn genezende, gezondheids- en cosmetische voordelen. Bezoekers aan Aruba kunnen een breed scala aan aloë producten uitproberen, zien hoe ze worden gemaakt en leren over de fascinerende geschiedenis van de plant.

Laten we eerst wat verwarring over de naam uit de weg ruimen. Aloë verwijst naar een geslacht dat honderden bloeiende vetplanten omvat. Aloë vera is de bekendste en populairste soort in deze familie, maar wordt meestal kortweg aloë genoemd, en dat zullen we hier ook doen.

Folklore heeft in belangrijke mate bijgedragen tot de populariteit van aloë en het geloof in de geneeskrachtige eigenschappen ervan. De voordelen van aloë worden al duizenden jaren geprezen door vele oude beschavingen, waaronder Egypte, Perzië, Griekenland, India, en Afrika. Men denkt dat de plant oorspronkelijk uit Noord-Afrika komt. De naam is afgeleid van het Arabische alloeh dat “bitter” betekent, vanwege de bitter smakende vloeistof die in de bladeren zit. Aloë was in verschillende talen ook bekend als Lelietje van de Woestijn, Plant van de Onsterfelijkheid en Geneeskrachtige Plant.

Al duizenden jaren geleden, toen godsdienst en geneeskunde elkaar overlapten, werden ziekten vaak beschouwd als demonische bezetenheid van het lichaam en alleen een “goddelijke” plant zoals aloë zou de natuurlijke kracht bezitten om de boze geesten uit te drijven. Egyptische schriftgeleerden schreven over het gebruik van de plant in 1500 v. Chr. voor de behandeling van brandwonden, infecties en parasieten.

Er wordt gezegd dat Cleopatra haar huid zacht en jong hield met aloë gel om Marcus Antonius te helpen enten. Ook koningin Nefertiti gebruikte de gel als onderdeel van haar schoonheidsritueel. Zelfs de Egyptische doden werden gebalsemd met aloë vanwege zijn antibacteriële en schimmelwerende kwaliteiten, in de hoop dat het stoppen van de lichamelijke ontbinding het eeuwige leven zou kunnen bereiken.

Diosco-rides, de arts en natuuronderzoeker, koos eeuwen later voor een meer wetenschappelijke benadering. De “vader van de farmacie” reisde met het leger van Nero door het Romeinse Rijk om onderzoek te doen naar nieuwe methoden van medicatie. Hij beschreef aloë als een van zijn favoriete geneeskrachtige planten in verschillende boeken met diagnoses, behandelingen en recepten die nog vele jaren als naslagwerk werden gebruikt.

Tijdens de kruistochten maakten de Tempeliers een cocktail van palmwijn, aloë pulp en hennep, die zij het Elixer van Jeruzalem noemden. Hoewel het verdacht veel klinkt als een middeleeuwse feestpunch, geloofden de goede broeders dat het brouwsel jaren aan hun gezondheid en leven zou toevoegen. Helaas konden zij die sneuvelden in de strijd of op de brandstapel terechtkwamen de werkzaamheid van het elixer niet bevestigen.

Geloofwaardiger was het geloof van Christoffel Columbus in de helende krachten van aloë. Zijn schepen hadden aloëpotplanten aan boord om de wonden te behandelen van de soldaten die hem naar de Nieuwe Wereld vergezelden.

Samoerai krijgers wreven ook vloeibare aloë op hun lichaam om de pijn van verstuikingen en verrekkingen te verlichten.

Wat zit er in aloë?

Met zijn groene gekartelde bladeren en rozetvorm bevat aloë een veelheid aan actieve bestanddelen, waaronder vitamine A, C en E, mineralen, aminozuren, enzymen en antioxidanten. Aloë wordt vaak plaatselijk gebruikt om brandwonden, schaafwonden, psoriasis en andere huidaandoeningen te behandelen. Het wordt op de markt gebracht in de vorm van gels, crèmes en sappen.

Veel cosmeticabedrijven voegen aloë ingrediënten toe aan huidverzorgingsproducten zoals make-up, tissues, vochtinbrengende crèmes, zepen, zonnebrandcrèmes, scheercrèmes en shampoos. De traditionele Chinese geneeskunde beschouwt aloë ook als een koel, bevochtigend, yin tonicum dat vooral nuttig is om huidirritatie te behandelen.

Aloë als een modern gezondheidsvoedsel

Het grootschalige gebruik van aloë als gezondheidsvoedsel blijkt uit de talrijke recepten voor smoothies, salades en vele andere gerechten. Beoefenaars van kruidengeneeskunde in sommige delen van de wereld schrijven aloë-sappen voor bij een breed scala aan aandoeningen en ziekten, waaronder diabetes, artritis, epilepsie en astma. Er is echter geen wetenschappelijk bewijs voor beweringen dat aloë goed is voor dergelijke ernstige aandoeningen.

Aloë op Aruba

Het klimaat en de droge bodem van Aruba zijn bijzonder geschikt voor de aanplant van aloë, een van de belangrijkste exportproducten van het eiland. Door zorgvuldige teeltmethoden is de plant tot bloei gekomen en heeft Aruba een reputatie verworven als een van ‘s werelds beste producenten van aloë.

Historisch gezien heeft aloë een belangrijke rol gespeeld in de economie en cultuur van Aruba. Voor de komst van de olie-industrie was aloë een belangrijke bron van inkomsten voor de kleine cunucero of boer en in de 19e eeuw vond aloëhars van de plant belangrijke markten in New York, Londen, en Hamburg.

In de jaren 1950 was Aruba goed voor ongeveer een derde van de wereldproductie van aloë. Het marktaandeel daalde naarmate de plantages werden vervangen door gebouwen, maar de verkoop op het Internet heeft nieuwe mogelijkheden geopend voor de lokale industrie. Met de groeiende vraag naar natuurlijke producten, heeft aloë ook een mooie toekomst in toepassingen als een effectief alternatief voor synthetische middelen.

Aruba heeft ook verbindingen met de eeuwenoude geschiedenis van de plant. In de 19e eeuw werd een plantage opgericht in Socotoro, vernoemd naar het legendarische eiland Socotra in Jemen, een andere producent van aloë. Volgens de legende drong Aristoteles er bij Alexander de Grote op aan het eiland te veroveren vanwege de aloë die hij gebruikte om zijn gewonde troepen te behandelen.

Tegenwoordig worden aloëproducten op grote schaal gebruikt door Aruba’s kuuroorden en hotels, terwijl het Aruba Aloe Museum, Factory, and Store in Hato rondleidingen aanbiedt waar u meer te weten kunt komen over de geschiedenis en de productie van deze fascinerende plant. In feite hoeft u niet Cleopatra te zijn, een veroveraar van keizerrijken, of gewond in de strijd om aloë nuttig te vinden tijdens uw bezoek aan het eiland. Aruba’s eigen after-sun lotion is een uitstekende manier om uw huid te kalmeren als u een beetje te lang op het strand bent gebleven.

Door Richard Andrews